شنبه 17 دی 1384-0:0

ويراست جديد " هنر مانوي "

ويراست جديد "هنرمانوي" نوشته "هانس يواخيم كليم كايت" و ترجمه ابوالقاسم اسماعيل پور-نويسنده ،مترجم و اسطوره شناس بابلي -انتشاريافت.


اين اثر دربردارنده مقدمه اي مفصل درباره زندگي و آيين ماني و تحليلي نو از هنر مانوي است و براي اولين بار با تصاوير رنگي از نقاشي ها، ديوارنگاره ها ، مينياتورها و آثار زيباي خوشنويسي مانوي به چاپ مي رسد .

درك ريشه هاي اصيل هنر ايراني با ابعاد گسترده اش، بدون آشنايي و شناخت هنر مانوي ميسر نيست . زيرا ماني، چنان كه در متون كهن ايراني همواره به عنوان نگارگر و آفريننده شاهكاري به نام ارژنگ مطرح بوده، به راستي بنيانگذار هنر مينياتور و خوشنويسي در ايران روزگار ساساني است. جذابيت هنر او چندان بوده كه در هنر آسياي مركزي و حتي در هنر بودايي چين تاثير گذاشته است .
نگاره هاي مانويان به صورت آثار هنري ديوارنگاره ها، چرم نگاره ها و ابريشم نگاره ها و آثاري تصويري - نوشتاري بر كاغذ اعلاي چيني بازمانده است . اين آثار شگرف هنري در آغاز قرن بيستم توسط باستان شناسان آلماني در شهر تورفان (يكي از شهرهاي استان سين كيانگ واقع در شمال غربي چين) كشف شد و اكنون در موزه هنرهاي شرقي برلين نگهداري مي شود .
درونمايه زيبايي و زيبايي شناسي در آيين ماني به گونه هاي مختلف جلوه گر شده است . جلوه هاي زيبايي شناسي را در هنرهاي چند گانه مانويان اعم از نقاشي، مينياتور، موسيقي، خوشنويسي، تذهيب يا كتاب نگاري و شعرها و سرودها آشكارا مي توان ديد .
مهم ترين وجه زيبايي شناسي هنر مانوي، رستگاري روح و روان آدمي و رسيدن به بهشت نور است. مفهوم رهايي روح در نگاره هاي مانوي با زيبايي تمام به تصوير كشيده شده است . مترجم كتاب درباره اين اثر گفته است :
" ماني يك بدعت گذار و مروج آييني عرفاني بود و براي معرفي آيين خود از هنر جذاب نقاشي و خوشنويسي بهره گرفت . دشواري درك كيش مانوي با اسطوره هاي پيچيده اش باعث شده كه ماني حرف هاي خود را در قالب كتاب مصوري به نام ارژنگ، ارائه كند تا در ميان عامه مردم نفوذ كند و در اين كار موفق هم بود، چون در مدت كوتاهي پيروان بسيار گرد خود جمع كرد و آيين خود را تا آسياي صغير و بيزانس و از سمت شرق تا آسياي مركزي و سرحدات غربي چين گسترش داد . "ارژنگ" چندين قرن كاركرد آييني داشت تا اينكه در قرن پنجم هجري به دست متعصبان غزنوي از بين رفت ."
درتحليل "ارژنگ" در بخشي از كتاب آمده است:" ارژنگ ماني نگارنامه اي درباره آفرينش و تكوين عالم، جهان نور و ظلمت و چگونگي آزاد شدن پاره هاي نور و رسيدن آن به كشتي ماه و خورشيد و بهشت نور ازلي بود . هرچند "ارژنگ ماني"، اين زيباترين نمونه هنر تصويري ايرانيان در روزگار گذشته، از بين رفت، اما قطعاتي از تفسير "ارژنگ" باقي مانده است كه بر اساس آن مي توان "ارژنگ" را توصيف كرد و بن مايه هاي آن را شرح داد ."
لازم به ذكر است ،ويراست جديد "هنرمانوي" داراي امتيازاتي است، چون تصاوير آن براي نخستين بار به صورت رنگي چاپ شده و مترجم چند فصل جديد از پژوهش هاي تازه درباره تحليل نقاشي مانوي به كتاب افزوده است . نشر "اسطوره" اين كتاب را به صورتي نفيس با طراحي زيباي گرافيست چيره دست، "ابراهيم حقيقي"، روانه بازار كتاب كرده است.(ilna)